Op basisscholen wordt veel voorgelezen uit prentenboeken. Tegenwoordig niet alleen meer uit boeken die de juf of meester in de handen kan houden, maar digitale prentenboeken die kinderen zelf kunnen bekijken. Hierbij wordt gebruik gemaakt van multimedia. Dit zijn de (bewegende) plaatjes, geluid en muziek die kinderen ervaren indien ze zelf het digitale prentenboek lezen. Kunnen deze digitale prentenboeken de ontluikende gecijferdheid bij kleuters stimuleren? Hebben deze digitale prentenboeken echt een voordeel over het ouderwets voorlezen?
Prentenboeken en ontluikende gecijferdheid
Het onderzoek van Plak, Kegel en Bus (2014) heeft precies dit uitgezocht. Hierin wordt beschreven dat dopamine een rol kan spelen in welke mate kinderen wel of niet profiteren van interventies. Kinderen die de lange variant van het d4-gen dragen zijn extra gevoelig voor positieve feedback. Dit gegeven leidde tot een onderzoek waarin werd gekeken of interventies met een digitaal prentenboek effect hebben op de ontluikende gecijferdheid. In de gebruikte digitale boeken voor het onderzoek verscheen vier keer een tutor die interactieve vragen stelde aan de kinderen om tekstbegrip te stimuleren. Deelnemende kinderen hadden allen een achterstand in ontluikende geletterdheid en wangslijm werd afgenomen om te beoordelen of ze drager zijn van het d4-gen. Alleen de kinderen met een minder efficiënte dopamineproductie bleken profijt te hebben van de extra oefeningen met de digitale prentenboeken. Het onderzoek onderstreep het belang van aandacht voor differentiële gevoeligheid voor ICT. Echter is de relatie tussen genetische factoren en de differentiële effecten van ICT nog onbekend en biedt aanleiding tot verder onderzoek. |
Digitale prentenboeken en de leesontwikkeling
Verhallen (2009) deed onderzoek naar de effecten van digitale prentenboeken op de leesontwikkeling van jonge kinderen. Aanleiding was de hypothese dat multimediatoevoegingen het verhaal- en taalbegrip van jonge, tweede taal verwervende kinderen zou versterken. Twee verschillende versies van hetzelfde verhaal, één met, en één zonder videobeelden. Beide te bekijken op de computer en voorgelezen met dezelfde tekst. Video, muziek en geluid leidde in combinatie met de gesproken tekst tot een beter, dieper begrip van het verhaal en de syntaxis. De video was een stimulans (na meerdere malen kijken) voor betere woordenschat en syntaxis. In een tweede onderzoek werd gekeken of kinderen zich extra inspannen met multimediaprentenboeken. Uit de resultaten bleek dat dit zo was. Dit is gemeten met huidgeleiding. Na drie video's gekeken te hebben was de huidgeleiding nagenoeg nog net zo hoog als bij de eerste video. Dit nam bij statische prentenboeken af in vervolgsessies. |
Dual coding
In het onderzoek van Verhallen (2009) is aangetoond dat wanneer video werd toegevoegd aan een prentenboek de diepgang van woordenkennis toe nam. Het videoprentenboek bevorderde de voor lezen zo belangrijke woordenschat. Hiermee is aangetoond dat de 'dual coding theory' van Paivio (in Verhallen, 2007) klopt voor videoprentenboeken. Als luisteren naar gesproken tekst samenvalt met het bekijken van afbeeldingen worden verbanden gelegd tussen verbale en visuele representaties.
In het onderzoek van Verhallen (2009) is aangetoond dat wanneer video werd toegevoegd aan een prentenboek de diepgang van woordenkennis toe nam. Het videoprentenboek bevorderde de voor lezen zo belangrijke woordenschat. Hiermee is aangetoond dat de 'dual coding theory' van Paivio (in Verhallen, 2007) klopt voor videoprentenboeken. Als luisteren naar gesproken tekst samenvalt met het bekijken van afbeeldingen worden verbanden gelegd tussen verbale en visuele representaties.
Bronnen
Plak, R., Kegel, C., Bus, A., (2014) Ontluikende geletterdheid stimuleren met digitale prentenboeken: verschillen tussen kleuters . Weten wat werkt en waarom, 3(3) 22-30
Verhallen, M. (2009). Video storybooks as a bridge to literacy. Leiden: Leiden University.
Plak, R., Kegel, C., Bus, A., (2014) Ontluikende geletterdheid stimuleren met digitale prentenboeken: verschillen tussen kleuters . Weten wat werkt en waarom, 3(3) 22-30
Verhallen, M. (2009). Video storybooks as a bridge to literacy. Leiden: Leiden University.